Corona Virüs Hakkında Bilgiler
Corona virüsleri (CoV), develer, yarasalar, misk kedileri gibi birçok hayvan türünde yaygın olarak bulunur. Bu virüslerin alfa, beta, gama ve delta gibi dört alt grubu vardır. İnsanlarda yaygın olan corona virüs türleri ise 229E, NL63, OC43 ve HKU1’dir ve bunlar COVID-19’dan önce keşfedilmişlerdir.
Nadiren bazı corona virüsler, hayvanlardan insanlara geçebilir ve insanlarda enfeksiyonlara yol açabilir. Bu enfeksiyonlar, genellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarıyla sınırlı kalmakla birlikte, bazen ölümcül solunum hastalıklarına da neden olabilir. Bu tür hastalıklar arasında 2002’deki SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) ve 2012’deki MERS (Middle East Respiratory Syndrome) yer alır.
2019 yılının sonlarında, Çin’in Wuhan kentinde yeni bir corona virüs (COVID-19) tespit edildi. 12 Mart 2020 itibariyle dünya genelinde 126,380 vakaya ulaşan bu enfeksiyon, 4634 ölüm ve 68,313 iyileşme ile sonuçlanmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), COVID-19 için ölüm oranını %3,4 olarak belirtmiştir.
COVID-19’un hızla yayılması, ülkemizde de kaygılara yol açmış ve birçok yanlış bilginin dolaşmasına neden olmuştur. Bu nedenle, corona virüs hakkında yaygın yanlış anlamaları düzeltmek önemlidir.
İnsanlardaki Corona Virüs Türleri
İnsanda enfeksiyona neden olabilen yedi farklı corona virüs bulunmaktadır. Bunlardan ilk dört tanesi, genellikle hafif solunum yolu hastalıklarına yol açan alfa ve beta grubundaki virüslerdir. Diğer üçü ise daha yeni türlerdir:
SARS-CoV: 2002 yılında Çin’de ortaya çıkmış, 2003 yılında dünya genelinde salgın yaparak 774 kişinin ölümüne yol açmıştır.
MERS-CoV: 2012’de Suudi Arabistan’da keşfedilen bu virüs, Orta Doğu’da yayılmıştır.
COVID-19 (nCoV): 2019 yılında Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkmış ve dünya çapında pandemiye dönüşmüştür.
COVID-19’un Belirtileri ve Yayılımı
COVID-19, ilk olarak ciddi solunum yolu hastalıklarına yol açan bir virüs olarak Wuhan’da tespit edilmiştir. Yapılan araştırmalar, bu virüsün bilinen corona virüslerinden farklı olduğunu ortaya koymuştur. Başlangıçta, hastaların çoğu Wuhan’daki deniz ürünleri pazarına gitmişti. Ancak daha sonra, hastaların bu pazarla bağlantısı olmayan bireylerde de vakaların görüldüğü anlaşılmıştır.
COVID-19’dan şüpheleniyorsanız, aşağıdaki durumlarda derhal bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız:
COVID-19 tespit edilmiş biriyle yakın temasınız olduysa,
Son zamanlarda riskli bir bölgeye seyahat ettiyseniz,
Yüksek ateş, öksürük, nefes darlığı gibi belirtiler geliştiyse.
COVID-19’un Kuluçka Süresi ve Belirtileri
COVID-19’un kuluçka süresi genellikle 5-6 gündür, ancak bazı vakalarda 14 güne kadar uzayabilir. Virüsün belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak en yaygın olanları ateş, kuru öksürük ve yorgunluktur.
Evde Alınabilecek Önlemler
Evde, özellikle hasta olan bir bireyle temas halindeyseniz, şu önlemleri almanız faydalı olacaktır:
Yüzeyleri düzenli olarak dezenfekte edin (sirkeli su kullanılabilir).
Kişisel eşyaları ortak kullanmamaya özen gösterin.
Öksüren veya hapşıran kişiler maske takmalıdır.
Aile içindeki 60 yaş üstü bireyler ve kronik hastalığı olan kişiler risk grubundadır ve bunların başkalarıyla yakın temastan kaçınması gerekmektedir.
Koronavirüs Enfeksiyonu ile İlgili Yanlış Bilgiler
Her corona virüs vakası ölümle sonuçlanmaz: COVID-19’un mortalite oranı yaklaşık %3,4’tür. Yani her 100 kişiden yalnızca 3-4’ü hayatını kaybetmektedir.
Kargo paketlerinden bulaşma olmaz: Corona virüsü, öksürük ve hapşırıkla havaya yayılan damlacıklar aracılığıyla bulaşır. Kargo paketleri üzerinden bulaşma riski yoktur.
El dezenfektanı yerine alkolsüz kolonya kullanılabilir: Etkili bir dezenfektan için alkol oranı minimum %70 olmalıdır. Kolonya, %80-90 alkol içeren formüllerle bu amaçla kullanılabilir.
Evcil hayvanlar corona virüsü taşımaz: Hong Kong’da bir köpek COVID-19 ile enfekte olsa da, evcil hayvanların virüsü yaydığına dair net bir bilimsel kanıt bulunmamaktadır.
Corona Virüs ile İlgili Diğer Yanlış Anlamalar
Tuzlu suyla gargara yapmak korur: Corona virüsü tuzlu su veya sirkeli su ile temizlenemez. Virüsün önlenmesinde en etkili yöntemler hijyen ve maskedir.
Grip aşısı COVID-19’dan korur: Grip aşısı influenza virüsünden korur, COVID-19’a karşı etkili değildir.
Doğal ilaçlarla tedavi mümkündür: Sarımsak, zencefil gibi doğal ürünlerin COVID-19’a karşı bilimsel olarak kanıtlanmış bir koruyucu etkisi yoktur.
