Türkiye’nin acı gerçeği olan depremler sebebiyle birçok canımızı kaybettik.
Bunların önüne geçebilmek için afet ve acil durum öncesi yapılacaklara dair türk şirketi tarafından başarılı bir proje meydana getirildi.
Yapay zeka ile afetlere hazırlık
ASELSAN iştiraki BİTES Savunma, Havacılık ve Uzay Teknolojileri, kamu ve özel kuruluşlarda görevli üst düzey yetkililerin deprem ve acil durum yönetim senaryolarını verimli şekilde hazırlayabilmesine, prosedürleri prova edebilmesine ve acil durum planlamalarını doğrulayabilmesine olanak sağlayan bir simülasyon altyapısı oluşturdu.
Uygulama, afet ve beklenmedik durum senaryoları için tasarlanan plan ve müdahalelerin çevre, altyapı, nüfus, ve senaryoya dahil olan tüm aktörler üzerindeki etkilerini göstererek, karmaşık ve çok kurumlu senaryoların gerçekçi şekilde temsil edilmesine olanak veriyor.
Yapay zeka altyapısı sayesinde sanal senaryo birimleri, gerçek birimler doğrultusunda modellenmiş operasyonel emirler ile kolayca kontrol edilebiliyor.
Simülasyon içeriği, senaryoya dahil edilen her kurumun özelliklerini tüm yönleri ile temsil edecek şekilde kolayca genişletilebiliyor ve özelleştirilebiliyor. Araç, personel, ekipman, malzeme, prosedür ve davranışlar her ihtiyaca göre uyarlanabiliyor.
Deprem ve Acil Durum Simülasyon Uygulaması ile büyük ölçekli afet ve felaketlere müdahale edecek kriz birimlerinin çeşitli senaryoları deneyimleyebilmesine ve bu senaryolara yönelik gerekli hazırlığı yapabilmesine katkı sağlanacak. Bu sayede olası bir depremde ihtiyaç duyulan ekiplerin en hızlı şekilde hasarlı bölgelere gitmesi, üst düzey koordinasyonla depremzedelere müdahale etmesi, hızlı ve etkin çalışmayla kayıpların en aza indirilmesi hedefleniyor.
Yüzlerce kullanıcıyla farklı şartlarda afet eğitimi
BİTES Genel Müdürü Uğur Coşkun, simülasyon alanındaki 20 yıllık birikimle savunma sanayisine yönelik “ciddi oyun”, “savaş senaryo ve planlaması” teknolojileri oluşturduklarını ve metaverse teknolojilerindeki gelişmeleri yakından takip ettiklerini söyledi.
Tüm bu birikimi afet senaryolarına yönelik pratiklerin yapılabilmesi için dönüştürdüklerini belirten Coşkun, ortaya afet öncesinde senaryoların defalarca oynatılabildiği, metaverse altyapılarının kullanıldığı, yüzlerce kullanıcının aynı anda bu senaryoları deneyimleyebildiği bir altyapı çıktığını ifade etti.
“Afet öncesi planlamaların ve senaryoların yapılabileceği bir altyapı”
Coşkun, şunları kaydetti:
“Afette oluşacak durumlar ve bunlara müdahale edecek ekiplerin doğru planlanması, sevkiyatı, lojistik planlamaları, bunların sahada hangi yolları kullanacağı, nasıl intikal edeceği, ekiplerin birlikte nasıl çalışacağı, uluslararası destek ve yardım ekiplerinin nasıl organize edileceğine kadar bütün senaryoların içerisinde koşulabileceği bir altyapı. Farklı saatlerde, hava şartlarında ve afetlerin büyüklükleri değiştirilerek egzersizler yapılabilecek.”
“Göreve hazır durumdayız”
Coşkun, uygulama sayesinde çeşitli kurumlarca hazırlanan afet planlarının yapay zekayla doğrulamasının, planların farklı ve değişik ölçekteki versiyonlarının geliştirilmesinin de mümkün olacağını söyledi.
Uygulamanın afet öncesi hazırlık için önemli bir araç olduğunu vurgulayan Coşkun, şöyle konuştu:
“Bu altyapıyla birlikte insanlar kendi illerinden, merkezi bir noktaya taşınmadan bu senaryonun içine girerek pratik yapabilecekler. Görevlerini harita üzerinde, zamanlamaya uygun olarak icra ederek hem planın doğrulaması yapılacak hem de kişiler bu şekilde tam olarak kimlerle, nasıl çalışacaklarını, birbirleriyle nasıl iletişim kuracaklarını, hangi yolları kullanacaklarını ve farklı durumlarda nasıl karar vermemeleri gerektiğini bu senaryolar koşulurken deneyimleyip öğrenecekler. Davranış modelleme araçları ve yapay zeka unsurlarını da gerçeğe en yakın şekilde kurguluyoruz. Yıllardır askeri alanda kullandığımız teknolojiler. Askeri alandaki deneyim ve tecrübeyi sivil alana aktardığımız önemli bir planlama ve egzersiz uygulaması ortaya çıkmış oldu.”
Uğur Coşkun, uygulamanın hazırlık seviyesine ilişkin soruya, “Göreve hazır durumdayız. Her türlü felaketle ilgili senaryoyu farklı yapıların birlikte çalışabilirliği açısından ortaya koyabiliriz. Belli senaryoları elimizden geldiğince denemeye çalıştık. Görev verildiği ve ihtiyaç duyulduğu durumda hızlı şekilde çözüm üretebilecek altyapı, tecrübe ve insan kaynağına sahibiz.” dedi.
Olası İstanbul depremi senaryosu
BİTES Oyun Teknolojileri ve Uygulama Yazılımları Grup Lideri Çağatay Çelik de bir senaryo çerçevesinde uygulamada neler yapılabildiğine ilişkin bilgiler verdi.
Belirlenen senaryo kapsamında Türkiye’nin her yerinden kullanıcıların erişim sağlayarak kendilerine atanan görevleri yerine getirebildiğini anlatan Çelik, şunları kaydetti:
“Öncelikle bir deprem yaratılıyor. Bu deprem hangi bölge ya da bölgeleri etkileyecekse haritada belirleyebiliyorsunuz. Depremin olası etkilerini görebilmek için helikopter ve İHA’ları bölgeye gönderebiliyoruz. Alınan görüntülerle depremin olası etkilerini merkeze iletiyoruz. Depremde etkilenen yollar belirleniyor. Yolların açılabilmesi ve ilgili ekiplerin hızlıca bölgeye ulaşabilmesini sağlamak için Karayolları gibi birimleri yönlendirip yollar ulaşıma açılıyor. Ardından arama-kurtarma, sağlık ekiplerini yönlendiriyoruz. Sonrasında kalabalıkları güvenli bir bölgeye taşıyoruz. Bu senaryoyu İstanbul’da koşturduğumuz gibi Türkiye’nin herhangi bir yerinde ya da dünya genelinde koşturabiliriz. Senaryo ve ekipleri belirleme yanında gerçek ortamda yapamayacağınız, senaryoyu defalarca oynatma, hataları görme mümkün oluyor. Böylece olası depreme ekipleri en hazır hale getirmeyi amaçlıyoruz.”
